Μητσοτάκης: Συγκρατημένη νέα αρχή με την Τουρκία – Στη Θεσσαλονίκη το Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας

Για μία “συγκρατημένη νέα αρχή με την Τουρκία” έκανε λόγο ο πρωθυπουργός, στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στο Βίλνιους της Λιθουανίας, με το πέρας των εργασιών της Συνόδου Κορυφής του ΝΑΤΟ και στον απόηχο της συνάντησής του με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

“Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι η συνάντηση με τον Τούρκο πρόεδρο έγινε σε καλό κλίμα και συμφωνήσαμε ότι πρέπει να χτίσουμε επάνω στις θετικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών. Η σημερινή μας συνάντηση επαναβεβαίωσε τη διάθεση μας για μία επανεκκίνηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και για έναν πιο σαφή δίαυλο και οδικό χάρτη για το πώς θα κινηθούμε τους επόμενους μήνες”.

Αναλυτικά η συνέντευξη τύπου του Πρωθυπουργού:

Νίκος Μελέτης (ΕΡΤ): Κύριε Πρόεδρε, αυτή η διαφαινόμενη διάθεση του Erdoğan να στραφεί πάλι προς τη Δύση θεωρείτε ότι είναι ειλικρινής και θα έχει διάρκεια ή είναι προσχηματική προκειμένου να εξασφαλίσει κάτι για τα F-16 και να ενισχύσει την οικονομία της χώρας του; Και επίσης, αν τέθηκε από τον Τούρκο Πρόεδρο θέμα εξοπλισμών της Ελλάδας.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω, κ. Μελέτη, είναι ότι η συνάντησή μου με τον Τούρκο Πρόεδρο ήταν σε καλό κλίμα.

Συμφωνήσαμε ότι πρέπει να χτίσουμε πάνω στις θετικές εξελίξεις των τελευταίων μηνών, μετά τους σεισμούς στην Τουρκία και μετά την έμπρακτη στήριξη την οποία παρείχε και η Ελληνική Κυβέρνηση αλλά και η ελληνική κοινωνία στο σεισμό προς τον τουρκικό λαό, θεωρώ ότι άλλαξαν πολλά πράγματα στην ψυχολογία των σχέσεών μας. Η σημερινή μας συνάντηση επαναβεβαίωσε τη διάθεση, και τη δική μου και του Προέδρου Erdoğan, για μία νέα επανεκκίνηση ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, αλλά και για έναν -θα έλεγα- πιο σαφή δίαυλο, οδικό χάρτη, για το πώς θα κινηθούμε τους επόμενους μήνες.

Όπως γράφτηκε και στην ανακοίνωση, πρόθεσή μας είναι να μπορέσουμε να ξανασυναντηθούμε πριν το τέλος του έτους σε ένα επίπεδο Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας, στη Θεσσαλονίκη, με μία προφανώς θετική ατζέντα στο «μενού».

Αυτό, προς Θεού, δεν σημαίνει ότι λύθηκαν ως δια μαγείας τα σημαντικά προβλήματα που έχουμε με την Τουρκία, αλλά πιστεύω ότι υποδηλώνει τη διάθεση και των δύο ηγεσιών να ξαναπροσεγγίσουμε το πλαίσιο των σχέσεών μας μέσα από μία πιο θετική σκοπιά και αυτό κρατώ ως το πιο σημαντικό συμπέρασμα της σημερινής συνάντησης.

Γιάννης Καντέλης (ΣΚΑΪ): Κύριε Πρόεδρε, να σας ρωτήσω αν σε αυτόν τον οδικό χάρτη που αναφερθήκατε και χθες είναι οι διερευνητικές επαφές; Πότε μπορούμε να περιμένουμε την έναρξή τους -που εκεί είναι και τα κρίσιμα ζητήματα που αφορούν τις θαλάσσιες ζώνες- τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης; Και τέλος, αν θέσατε το θέμα της Θράκης, όπως είχατε πει προεκλογικά, σε αυτή τη συνάντηση.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι το πλαίσιο το οποίο οραματίζομαι ως προς τον τρόπο με τον οποίον θα πάρει «σάρκα και οστά» αυτή η διάθεση για μια καλύτερη συνεργασία, έχει ουσιαστικά τρεις άξονες.

Ο πρώτος είναι ο πολιτικός διάλογος, υπό την καθοδήγηση των δύο Υπουργών Εξωτερικών, στον οποίον προφανώς πολιτικό διάλογο θα τεθούν τα σημαντικά, τα βαριά γεωπολιτικά ζητήματα, με σημαντικότερο το βασικό ζήτημα το οποίο αναγνωρίζουμε ότι είναι η διαφορά μας με την Τουρκία, δηλαδή η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών, ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο δεύτερος δίαυλος είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, τα οποία μπορούν να αποδώσουν περισσότερους καρπούς χτίζοντας πάνω στο θετικό μομέντουμ των τελευταίων μηνών.

Και ο τρίτος άξονας προσέγγισης αφορά τη λεγόμενη θετική ατζέντα. Είναι μια δουλειά η οποία έχει γίνει από τον Υφυπουργό Εξωτερικών, τον κ. Φραγκογιάννη, η οποία είχε προετοιμαστεί και πριν από αυτή τη συνάντηση. Αφορά ζητήματα οικονομικής συνεργασίας, ενεργειακής συνεργασίας, συνεργασίας ενδεχομένως σε τομείς όπως η πολιτική προστασία. Είναι ένας τομέας στον οποίο πιστεύω ότι μπορούμε -και σχετικά γρήγορα- να έχουμε κάποια απτά αποτελέσματα, ώστε αυτά να μπορούν να επισημοποιηθούν, καλώς εχόντων των πραγμάτων, στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας στη Θεσσαλονίκη πριν τα τέλη του χρόνου.

Θέλω να θυμίσω, επίσης, ότι το ζήτημα των ευρωτουρκικών σχέσεων θα αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπως γνωρίζετε, στο παρελθόν έχει πάρει αποφάσεις σχετικά με το πλαίσιο των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας. Θυμάστε, γιατί τα είχατε καλύψει, ότι είχε ανοίξει δύο δρόμους για την Τουρκία: τον καλό και τον λιγότερο καλό. Πρόθεσή μας είναι να πορευτούμε στον θετικό δρόμο. Και σίγουρα η βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μόνο να βοηθήσει μπορεί την συνολική προσέγγιση της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, από τη στιγμή που δεν έχω λόγο να αμφισβητώ ότι αυτή η πρόθεση της Τουρκίας φαίνεται αυτή τη στιγμή να είναι ειλικρινής.

Τέλος, για το θέμα το οποίο με ρωτήσατε, βεβαίως ετέθησαν και τα ζητήματα αυτά. Αλλά προφανώς και δεν θα μπω σε εξονυχιστική λεπτομέρεια στο τι συζητήθηκε πίσω από κλειστές πόρτες με τον Πρόεδρο Erdoğan.

Γιάννης Χρηστάκος (MEGA): Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να σας ρωτήσω για τις άλλες συναντήσεις που είχατε. Με τον κ. Macron -συμπτωματικά σήμερα έγινε και η κοπή του μετάλλου για την τρίτη φρεγάτα μας, συμπίπτει- και τον κ. Scholz, τον οποίον είδατε μετά τη συνάντηση με τον κ. Macron. Αλλά θα ήθελα να μου πείτε και τι έγινε στη συνάντηση με τον κ. Rama, σε σχέση και με τη φυλάκιση του Φρέντυ Μπελέρη, αν έχουμε κάποια εξέλιξη από εκεί. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Οι συναντήσεις μου με τους συναδέλφους στο Συμβούλιο δεν αποτελούν είδηση. Με τον Πρόεδρο Macron είχαμε την ευκαιρία να επαναβεβαιώσουμε το εξαιρετικό πλαίσιο της συνεργασίας μας σε πολλά επίπεδα, και στον αμυντικό τομέα. Στα τέλη του Σεπτεμβρίου, καλώς εχόντων των πραγμάτων, θα έχουμε και την καθέλκυση της πρώτης φρεγάτας, θα πέσει στο νερό δηλαδή η πρώτη φρεγάτα η οποία αυτή τη στιγμή χτίζεται στα ναυπηγεία της Λοριάν.

Ενδεχομένως να βρεθούμε κάποια στιγμή και μαζί εκεί, να επιτηρήσουμε την πρόοδο των εργασιών, αλλά έχουμε και πολλά άλλα θέματα στην ατζέντα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, από τα ζητήματα που αφορούν την Ουκρανία -που είναι το κύριο αντικείμενο αυτής της Συνόδου Κορυφής- μέχρι ζητήματα τα οποία έχουν να κάνουν με τη μετανάστευση.

Προφανώς το ίδιο ισχύει και για τον Καγκελάριο Scholz και τις συζητήσεις που είχαμε.

Τώρα, με τον Αλβανό ομόλογό μου, τον κ. Rama, επανέλαβα για ακόμη μια φορά ότι το ζήτημα αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να επιλυθεί. Είναι ζήτημα κράτους δικαίου, θέλω να το τονίσω αυτό, όταν ένας εκλεγμένος Δήμαρχος φυλακίζεται χωρίς βάσιμες κατηγορίες και κρατείται φυλακισμένος χωρίς να μπορεί να ορκιστεί. Αυτά είναι πράγματα τα οποία δεν πρέπει να συμβαίνουν σε μία χώρα η οποία έχει θέσει το ευρωπαϊκό κράτος δικαίου στην προμετωπίδα των μεταρρυθμίσεων που θέλει να κάνει προκειμένου να προσεγγίσει την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Νομίζω το μήνυμά μου ήταν σαφές: σέβομαι την ανεξαρτησία της αλβανικής Δικαιοσύνης, από την άλλη νομίζω ότι όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι το ζήτημα αυτό πρέπει σύντομα να επιλυθεί.

Σπύρος Μουρελάτος (ANT1): Κύριε Πρόεδρε, προ της Συνόδου ο Αμερικανός Πρόεδρος, ο κ. Biden, είχε περιγράψει μία ενίσχυση της στρατιωτικής συνεργασίας και των εξοπλισμών από τις Ηνωμένες Πολιτείες προς την Ελλάδα και την Τουρκία. Και πληροφορούμαστε πως φαίνεται να ξεμπλοκάρει το ζήτημα των F-16. Η Τουρκία φαίνεται πως λαμβάνει και τον εκσυγχρονισμό που ήθελε αλλά και νέα F-16.

Θέλω να ρωτήσω κατά πόσο ισχύουν οι ενστάσεις και οι δικλίδες ασφαλείας που έχει θέσει το Κογκρέσο, και εσείς προφανώς μπορείτε να το γνωρίζετε αυτό, σε ό,τι αφορά τη χρήση τους κατά Νατοϊκών, αμερικανικών, αλλά και ελληνικών συμφερόντων, και αν στο αμέσως προσεχές διάστημα μπορείτε να μας ενημερώσετε για κάποιες θετικές εξελίξεις σε ό,τι αφορά το δικό μας εξοπλιστικό πρόγραμμα από τις ΗΠΑ. Ευχαριστώ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κύριε Μουρελάτο, εγώ μπορώ να μιλήσω για τις σχέσεις ΗΠΑ και Ελλάδος, οι οποίες είναι -θα έλεγα- ισχυρότερες παρά ποτέ. Είχα την ευκαιρία, μάλιστα, να συνομιλήσω και με τον Πρόεδρο Biden στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής. Επαναβεβαίωσαμε το πολύ υψηλό επίπεδο της συνεργασίας μας. Στην παρέμβαση την οποία έκανα τώρα με αφορμή και τη συζήτηση γύρω από την Ουκρανία, επανέλαβα τη μεγάλη σημασία του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, όχι μόνο για τις Ηνωμένες Πολιτείες αλλά συνολικά για την τροφοδοσία όλης της ανατολικής πτέρυγας του ΝΑΤΟ με στρατεύματα αλλά και με εξοπλισμό.

Και ναι, αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι εκτιμώ ότι στα πλαίσια της συνεργασίας Ελλάδας – Ηνωμένων Πολιτειών θα έχουμε -πιστεύω σύντομα- κάποιες θετικές ειδήσεις για το πώς οι Ηνωμένες Πολιτείες προτίθενται να ενισχύσουν περαιτέρω τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, στα πλαίσια της στρατηγικής συνεργασίας την οποία έχουμε.

Τώρα, από εκεί και πέρα, το τι κάνουν οι Ηνωμένες Πολιτείες με την Τουρκία είναι κάτι το οποίο, όπως καταλαβαίνετε, εμάς μας αφορά μόνο έμμεσα. Αυτό το οποίο μπορώ να σας πω είναι ότι η στάση του Κογκρέσου στο ζήτημα αυτό φαίνεται να είναι γνωστή, δεν θέλω να πω τίποτα περισσότερο. Απομένει να δούμε τον τρόπο με τον οποίο θα διατυπωθεί το αίτημα από την αμερικανική κυβέρνηση προς το Κογκρέσο.

Νομίζω ότι είναι κοινός τόπος ότι οι εξοπλισμοί οι οποίοι δίνονται σε χώρες μέλη του ΝΑΤΟ, δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται κατά άλλων χωρών μελών της Συμμαχίας. Αλλά αυτό, όπως σας είπα, δεν είναι κάτι το οποίο αφορά άμεσα την Ελλάδα.

Αυτό το οποίο μπορώ και πάλι να επαναπιστοποιήσω είναι το εξαιρετικό επίπεδο των σχέσεων Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδος και τον τρόπο με τον οποίο οι Ηνωμένες Πολιτείες βλέπουν την Ελλάδα, ως έναν παράγοντα σταθερότητας -γεωπολιτικής, οικονομικής, ενεργειακής σταθερότητας- στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου.

Μαρία Ψαρά (STAR): Κύριε Πρόεδρε, τελικά πόσο επηρέασε η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας το πράσινο φως που έδωσε ο Τούρκος Πρόεδρος Erdoğan για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ; Και τελικά η έκθεση αυτή που θα συντάξει η Κομισιόν για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, αλλά και η ίδια σχέση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, περνάει ακόμα από την Αθήνα και τη Λευκωσία;

Κυριάκος Μητσοτάκης: Η Αθήνα και η Λευκωσία κάθονται στο τραπέζι του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Κατά συνέπεια, είναι προφανές ότι μία βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση σίγουρα σχετίζεται άμεσα με την άποψη που έχει και η Ελλάδα και η Λευκωσία για την πρόοδο την οποία μπορούμε να πετύχουμε. Από εκεί και πέρα, όπως σας είπα και πριν, θα ξανασυζητήσουμε το ζήτημα της Τουρκίας.

Θέλω να το τονίσω αυτό -πάντα το έλεγα αυτό, και στις πιο δύσκολες στιγμές των ελληνοτουρκικών σχέσεων- ότι εμείς δεν έχουμε στρατηγικό όφελος με μία Τουρκία η οποία να βρίσκεται κάθετα απέναντι στη Δύση, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το όφελος της Ελλάδος είναι η Τουρκία να παίξει με τους δικούς μας κανόνες. Με τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, με τους κανόνες των πολυμερών σχημάτων στα οποία συμμετέχει, όπως το ΝΑΤΟ, ή των πολυμερών σχημάτων με τα οποία θέλει να έχει μία πιο στενή σχέση, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση.

Θέλω να επαναλάβω ότι είμαστε στην αρχή -και εγώ και ο Πρόεδρος Erdoğan- μιας καινούριας θητείας και δεν έχω κανένα λόγο αυτή τη στιγμή να αμφισβητήσω την ειλικρίνεια των προθέσεών του.

Είναι μια στροφή αυτή σε σχέση με αυτά τα οποία είδαμε από την Τουρκία τελευταία; Ναι, είναι μία στροφή. Είναι ενδεχομένως μία προσαρμογή στην πραγματικότητα. Όμως έχω μία υποχρέωση, ειδικά όταν δεν έχω δείγματα γραφής για το αντίθετο, να βλέπω το ποτήρι μισογεμάτο και όχι μισοάδειο.

Αλεξάνδρα Φωτάκη (Το Βήμα και Τα Νέα): Κύριε Πρόεδρε, αναφερθήκατε στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας. Ήθελα να ρωτήσω σε ποια ζητήματα θα εστιάσετε στην οικοδόμηση αυτού του θετικού κλίματος και της εμβάθυνσης των σχέσεων και αν βλέπετε ότι στο πλαίσιο των ήδη υφιστάμενων τραπεζιών διαλόγου, όπως οι διερευνητικές, θα έπρεπε να υπάρξει και μία εξέλιξη, μία επόμενη μέρα.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Σας είπα ότι στο πλαίσιο του πολιτικού διαλόγου, μέσα στο οποίο εμπίπτουν οι διερευνητικές, είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το επίπεδο των συζητήσεων και στο πλαίσιο των Υπουργών, όχι μόνο των εκπροσώπων σε διερευνητικές εντολές.

Από εκεί και πέρα, θα επαναλάβω αυτό που σας είπα: δεν λύθηκαν ως διά μαγείας τα προβλήματα, ούτε μπορούμε να μιλήσουμε για μία τελείως διαφορετική ημέρα, γιατί δεν ξεχνάμε αυτά τα οποία έγιναν, εδώ και τέσσερα χρόνια. Αλλά είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι ότι μπορούμε να ξεκινήσουμε μια νέα σελίδα και ότι έχουμε μια υποχρέωση απέναντι στους λαούς μας, να διασφαλίσουμε ότι θα ζούμε ειρηνικά και χωρίς να είμαστε σε ένα καθεστώς διαρκούς έντασης, έστω -θα το ξαναπώ, το έχω πει πολλές φορές- έστω και αν δεν μπορούμε άμεσα ή στο προβλέψιμο μέλλον να λύσουμε τη μία βασική μας διαφορά, που είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.

Έχουν υπάρξει και άλλοτε στο παρελθόν περίοδοι πολύ καλών σχέσεων με την Τουρκία, όπου το ζήτημα αυτό προφανώς δεν είχε λυθεί αλλά δεν αποτέλεσε εμπόδιο στο να οικοδομήσουμε ένα πλαίσιο καλών σχέσεων και σίγουρα να μην είμαστε σε ένα καθεστώς μόνιμης έντασης, να μην είμαστε «στα κόκκινα», να το πω πολύ απλά, ως προς τη δραστηριότητα των Ενόπλων Δυνάμεών μας.

Εκεί θεωρώ ότι και η οδός των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, η οποία ουσιαστικά υπήρξε και τους τελευταίους μήνες άτυπα και έδωσε συγκεκριμένα δείγματα γραφής, είναι κάτι στο οποίο πιστεύω ότι μπορούμε, με αμοιβαίες κινήσεις καλής θέλησης, να εκτονώνουμε πιθανές εστίες μελλοντικής έντασης. Και να υπάρχει κι ένας ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας ούτως ώστε όταν προκύψει δυσκολία, πρόβλημα -που πάντα μπορεί να προκύψει- να μπορούν αυτά τα προβλήματα να εκτονώνονται εν τη γενέσει τους και να μην χρονίζουν ή να μην κινδυνεύουν να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε κλιμάκωση.

Σοφία Φασουλάκη (OPEN): Καλησπέρα, κ. Πρόεδρε. Ήθελα να ρωτήσω, επειδή υπήρχαν πληροφορίες προ ημερών από την Τουρκία ότι πιθανότατα ο κ. Erdoğan να έθετε θέμα εξοπλισμών της χώρας μας, τέθηκε τέτοιο θέμα από τον Τούρκο Πρόεδρο προς εμάς; Ευχαριστώ πολύ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Κοιτάξτε, δεν τέθηκε τέτοιο θέμα και δεν μπορούσε να τεθεί τέτοιο θέμα, όπως δεν θα έθετα κι εγώ ζήτημα της δυνατότητας της Τουρκίας να εξοπλίζεται, όσο αυτό δεν απειλεί -το τονίζω- έμπρακτα την ελληνική κυριαρχία και τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.

Το εξοπλιστικό πρόγραμμα των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, προφανώς υπό την απόλυτη έγκριση της Ελληνικής Κυβέρνησης, είναι δρομολογημένο, δεν επιδέχεται ουσιαστικών τροποποιήσεων. Είναι ένα πρόγραμμα το οποίο θωρακίζει τις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά ταυτόχρονα συνεισφέρει και στο ΝΑΤΟ συνολικά, αλλά και στην έννοια της στρατηγικής αυτονομίας της Ευρώπης.

Δεν πρέπει να βλέπουμε, δηλαδή, τις επενδύσεις στις Ένοπλες Δυνάμεις μόνο μέσα από το πρίσμα της αντιπαλότητας που έχουμε με την Τουρκία και αυτό ισχύει και για μας, το πώς βλέπουμε τη δυνατότητα της Τουρκίας να μπορεί να εξοπλίζεται.

Τονίζω ότι αυτό το οποίο πάντα μας απασχολούσε είναι να μην χρησιμοποιούνται νατοϊκοί εξοπλισμοί για παραβιάσεις κυριαρχίας και κυριαρχικών δικαιωμάτων. Από εκεί και πέρα, όμως, κάθε χώρα έχει το δικαίωμα και τη δυνατότητα να εξοπλίζεται όπως αυτή κρίνει ότι εξυπηρετεί καλύτερα τις δικές της εθνικές προτεραιότητες.

Χρύσανθος Κοσελόγλου (ALPHA): Κύριε Πρόεδρε, ήθελα να σας ρωτήσω αν είδατε έναν διαφορετικό Erdoğan αυτή τη φορά. Έχουμε συνηθίσει πολλές φορές σε κλειστές συναντήσεις η τουρκική πλευρά να ανοίγει όλη τη «βεντάλια» των διεκδικήσεων. Ήθελα να σας ρωτήσω αν αυτή τη φορά επέλεξε να το κάνει ο κ. Erdoğan.

Είπατε ότι θα υπάρχουν περισσότερες επαφές σε επίπεδο Υπουργών. Σε επίπεδο αρχηγών κρατών θα υπάρχουν; Συζητήσατε για την επόμενη συνάντηση που θα έχετε; Και θα πηγαίνατε εσείς στην Τουρκία να τον επισκεφτείτε;

Και τέλος, επειδή είδαμε ότι θέσατε το μεταναστευτικό στη Σύνοδο, αν ζητήσατε κάτι συγκεκριμένο από το ΝΑΤΟ.

Κυριάκος Μητσοτάκης: Για το ζήτημα του μεταναστευτικού νομίζω ότι οι μεταναστευτικές ροές στη Μεσόγειο είναι μία υβριδική απειλή για τη σταθερότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και κατά συνέπεια του ΝΑΤΟ. Είναι ένα ζήτημα το οποίο έχουμε συζητήσει πολλές φορές και νομίζω ότι πρέπει να το θέτουμε και σε επίπεδο Συμμαχίας. Βεβαίως και μας απασχολεί πολύ το τι γίνεται στον Ειρηνικό Ωκεανό, στον Ινδο-Ειρηνικό. Γι’ αυτό και είχαμε σήμερα αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων από την Ανατολή και από την Ωκεανία να συμμετέχουν στη Σύνοδό μας. Όμως, εξίσου και περισσότερο πρέπει να μας απασχολεί τι γίνεται στην άμεση γειτονιά μας, και αναφέρομαι στη Βόρεια Αφρική.

Από εκεί και πέρα, θα μείνω σε αυτό το οποίο σας είπα πριν: κάνουμε μία, θα έλεγα, συγκρατημένη νέα αρχή με την Τουρκία και προφανώς αυτό προσαρμόζει συνολικά και τα θέματα τα οποία μπαίνουν στη συζήτηση. Νομίζω ότι γνωρίζει πολύ καλά η Τουρκία ποια είναι τα θέματα τα οποία η Ελλάδα δεν συζητά.